Marparange Na Daulat Tu
Saluhut Jolma
Turpuk
on mangondolhon pangajarion ni ap. Paulus maradophon ruas ni huria na di
Galatia. Pangajarion taringot tu na padalanhon sada kewajiban (ulaon na ingkon patupaonta) tu
angka dongan huhut pauliulihon “parsaoran na badia” di bagasan holong na sian
Kristus. Boasa diondolhonmapostel i pangajarion si songoni? Ala sanga do lipe
pangantusion ni ruas i hinorhon pangajarion na ro sian angka pangajari na sai
mangondolhon haugamaon halak Jahudi.
Panghorhon
pangajarion nalipe on, boi gabe manegai hadengganon parsaoran nasida, jala boi
gabe manegai misi nang panghobasion di tonga-tonga ni huria i. Halipeon
mangantusi barita na uli naung pinasahat ni ap. Paulus di mulanai, ala poda na
lipe sian angka pangajari na asing on, naeng patigoron ni apostel i. Laho
patigorhon pangantusion na lipe i, huhut mangalehon sada pangantusion na
sintong taringot tu pangalaho/ etika Kristen na sintong.
Marhite
na manaksihon pengalaman pribadi ni apostel i di panghobasionna songon apostel
ni Kristus, arop do roha ni apostel i adong hamubaon ni pangantusion, roha nang
pangalaho ni ruas i. di turpuk on ma dipajojor apostel i angka aha na patut
sipeopon, sipingkiron, siulaon asa gabe marlapatan di tonga-tonga ni parsaoran
nasida nang maradophon angka dongan na asing boi gabe tiruan na denggan. Boi ma
denggan parsaoran ni ruas ni huria i, nang sian na horong jahudi nang pe na
sian Junani, dao ma pangalaho na sai mura patimbo-timbohon diri, na mura-mura
manguhumi, dna.
II. Hatorangan ni turpuk
Andorang turpuk on, dipodai apostel i do asa
marhitehite haholongon i nasida masioloan (melayani seorang akan yang lain oleh
kasih), 5:13. Dung i dipasingot ruas patuduhon holong jala panghobasion sama
nasida, 5:16. Di parmulaan ni turpuk on diulahi apostel i muse manorushon angka
poda nang hata sipaingot na patut sipeopon nasida asa boi nasida patupahon
panghobasion sama nasida di bagasan holong, huhut asa manat nasida di hasomalan
na boi mangambati nasida patupahon angka na uli na denggan hombar tu hinalomohon
ni Tuhan i.
Hata “martondi na lambok, huhut mamatahon diri
unang tarunjun” gabe sada hata na ingkon sipeopon angka parhalado nang ruas ni
huria i. Lumobi mangadopi ruas na “tarsomong mardosa”. Tontu sude do jolma hea
tarsomong mardosa, ala ni na madabu tu ela-ela ni sibolis i. Tarsomong
(terjerumus) ala so tolap mangarajai diri boi sajo do nialaman sude jolma, nang
di sundut na umposo manang di sundut na tumua, na pistar manang na hurang
pistar, na pogos manang na mora, na sangap manang na hurang sangap. Dang mardia
imbar, i ma patuduhon jolma na terbatas do hita, jolma na so sempurna.
Mangadopi angka jolma na songon i ma hita didok ap.
Paulus “naung taruli tondi” asa olo “patureturehon marhitehite tondi na lambok,
huhut mamatohon diri unang tarunjun”. Di ulaon na patureturehon i dang
marnaloja hita manosoi, mamodai marhite hata na lambok huhut mameakhon hatai di
inganan nang partingkian na topet, asa adong hamubaon (pertobatan) di dongan
jolma na tarsomong mardosa i. Rumang ni ulaon si songon i di bahasa Junani
“katartizete” = meluruskan tulang sendi.
Hata “katartizete” marlapatan ulaonta laho
patigorhon, pasodarhon nasida di hadosaonna laos mangarahon nasida asa
marhamubaon, mulak songon na somal mangulahon na patut hombar tu adat hasomalon
di hakristenon. Molo dung marhamubaon dongantai, tong dope ingkon apulanta
nasida marhite holong na marpamuati. Dung i ingkon olo hita patoguhon holongta
maradophon nasida, asa tung denggan muse parsaoranta, parsaoran angka naung
pinarbadiaan ni Kristus i.
Tung dibagasan halambohon ni roha do hita
mangulahon saluhutnai. Sotung dibagasan muruk manang rimas, molo songoni,
sarupa ma hita songon pangalaho ni jolma na lomo rohanta mida donganta
tarsomong. Jadi ingkon marungkil do hita mida donganta na tarsomong. Molo marungkil
do hita di hahurangan ni donganta, marlapatan doi gabe tanggungjawabta do
pasingothon, mamodahon poda na sintong asa boi marpanghorhon angka hata poda
nang sipasingot na tapasahat i marhite hamubaon ni roha di angka jolma
hasahatan ni hata poda sipasinogttai.
Boasa di bagasan tondi halambohon huhut mamatahon
diri unang tarunjun hita di na pasahathon hata sipasingot tu donganta na
tarsomong i? Ala di partingkian na asing boi sajo do hita na gabe tarsomong
mardosa. Molo hita do na tarsomong mardosa, donganta na asing pe na paingothon
hita gabe mamangke cara naung hea taulahon. Memang bangko ni jolma do bangkol
manjalo hata sipasingot molo dibagasan rimas manang muruk. Secara otomatis
adong do pembelaan diri sian dirinta nang pe sodar hita di hasalaanta, molo
tarrimas jolma na pasingothon hita.
Asa jumpa ma di ngolu hakristenonta songon na
niarophon ni apostel i pangalaho marsiurupan laho mamorsan angka na dokdok, ai
i do dalan mangaradoti patik ni Kristus.
Pangajarion ni apostel on gabe parsiajaran na arga di hakristenon, mulai sian
na robi sahat tu partingkian si sonari. Boi mangalatik hasabaronta jala
mangonjar hita laho manghaholongi angka donganta na asing di bagasan
hagaleonna, haotoona nang nang angka hahurangan na asing i. On ma ciri khas
hakirstenon songon naung niulahon angka donganta di mula ni hakristenon di
portibi on.
Songon i ma ngolu ni halak Kristen na sasintongna
laho manggohi uhum ni Kristus, i ma uhum Holong. Uhum na gabe rimpunan ni uhum
na adong di Padan na robi, na pineop na angka Jahudi. Uhum Holong na imbaru, na
gabe ciri khasta i do na mangonjar hita asa marpangalaho marlambas ni roha,
marpamuati mida dongan na manjahati hita, mamparsangapi dongan na asing nang pe
marasing pangantusionna huhut patuduhon ngolu na marsiasian. Nang pe ndang di toru uhum ni si Musa hita, alai
hot do ditoru uhum ni Kristus.
Memang molo jujur hita mangida hakristenon
sisonari, tung jotjot dope hita marpangalaho songon jolma na ditoru uhum ni si
Musa. Isarana molo adong donganta na tarsomong mardosa gabe dohot hita manambai
boban ni na tarsomong i. Sai jotjot do tarbege di sipareonta “patut ma antong
songoni di ae ibana, ai holan na manangko, mabuk, marjuji do ulaonna, akhirna
sega ma ruma tanggana”. Tanpa tasadari gabe dohot hita manguhumi, manamba boban
na mardosa i. Hape molo mangihuthon apostel Paulus, ingkon marungkil do hita
molo jumpa di donganta na songon i. Molo naung ditoru uhum ni Kristus, ingkon
di bagasan tondi na lambok uju mamodai donganta na tarsomong i.
Disosoi apostel i do hita asa manangkasi ulaonna be
(menguji pekerjaan kita). manangkasi sian roha na marsitutu, hombar tu
hasintongan ni Hata ni Debata. Pangalaho sisongoni gabe sada ulaon na ingkon
diulahon (kewajiban) sude halak Kristen. Angka pande bisuk mamodahon, tiap
borngin andorang so modom hita, ringkot do taingot angka naung taula di na
sadari, mulai dung hehe hita sian podomanta sahat tu na borhat muse hita naeng
modom. Angka dia ma na hombar tu lomo ni roha ni Tuhan i, angka dia ma na
maralo, tatangkasi be ma. Hasomalan sisongoni gabe mamboan hita tu hatangon, di
haporseaon nang di pangalaho/ etika. Molo tahasomalhon pangalaho sisongoni,
tarjalo hita ma pujipujian, ndada maradophon na asing.
Hinaringkot marpangalaho manangkasi ulaonta be, ala
ganup jolma adong be do siporsanonna. Lapatanna, di ari paruhuman i, nasa jolma
ingkon mangalehon pertanggungjawaban, mardabudabu sian naung niulana uju
mangolu di portibi on. Tu Debata do hita mangalehon pertanggungjawaban, dang tu
dongan jolma. Ala ni i ukuran ni Debata do na berlaku, dang ukuran ni jolma. I
do na ingkon sipamanathonta, asa molo pe taula angka na denggan i, dang ala
biar mida jolma, tung biar mida Debata do.
Diajari apostel i do nang ruas ni huria asa
mangargahon angka na manghobasi nasida. Ingkon rajuman do Debata do na pabangkithon
angka parhobas di tonga-tonga huria. Dang sude jolma ditodo Debata gabe
parhobas di huria i, adong do kekhususan. Marhak do parhobas na mangula di
porlak ni Tuhan i “secara full time” dapotan ngolu sian panghobasionna i. Ala
sian Debata do dijalo tohonan i, i do umbahen di nasa panghobasionna borhat
sian Hata ni Debata jala sangkap ni Debata do ingkon dipasaut, dang
sangkap-sangkap ni roha ni parhobas i. I do ingkon sipamanaton angka parhobas
di ulaon panghobasionna. Molo songon i do pangalaho ni parhobas, patut ma ibana
diargai angka ruas na nihobasanna.
Didok apostel Paulus “Unang hamu lilu; ndang olo
Debata leaan. Ai i disabur halak, i do gotilonna. Marhite hata on dipodai do
halak Kristen sian na jolo sahat tu nueang asa sodar di hadosaon nang haotoonna,
molo sai adong angka alasan asa unang mangula siulaon na ingkon ulaonna. Ingkon
saurdot do hata nang ulaon. Unang dihatahon Kristen, alai pangalahona dang
Kristen. Molo siihuthon Kristus ingkon marpangalaho songon naposo ni Kristus.
Ima konsekwensi ni ngolu haporseaonta, sapala haputusanta siihuthon Kristus,
ingkon rade manuhuk silang na ditontuhon ingkon tuhuhonta.
Diajari apostel i do hita, asa unang madabu tu
pangalaho na so konsisten marhite gombaran boni na sinabur ni pangula di
balian. Di partingkian sonari, i ma tingki manabur. Di partingkian na mangihut,
i ma tingki manggotil hombar tu na sinaburnai. Adong dua mansam ni boni i, na manabur tu dagingna, mangotil do sian
dagingna hamagoan; alai na manabur tu tondi, manggotil do sian tondi i hangoluan
si salelenglelengna. Marlangku ma uhum “tabur tuai” songon pangajarion ni
apostel i di turpuk jamita on.
Dipangajarion parujungan ni turpuk on diondolhon
apostel i asa adong di hita haputusan na sintong, komitmen na tegas, na jelas.
Dilehon Tuhan i do dihita kebebasan laho mamillit dalan sidalananta. Alai
dipatudu do dalan na patut jala molo mardalan hita di dalan naung ditontuhon ni
Tuhan i, taruli ma hita di bagabaga nang ragam ni parpasupasuon ni ngolu,
sonari nang sogot pe marhasonangan di harajaonNa i. Marbisuk ma hita marhaseanghon tingki, marhite angka
ulaon na denggan na marguna tu dirinta, donganta nang humaliangta. Unang
marnamontok hita mangulahon angka na denggan saleleng di ngolu on.
III. Panimpuli
Marhite poda na tegas apostel i maradophon
haliluon ruas na adong di Galatia on, adong piga-piga na ringkot
sipahusorhusoronta:
1. Asa
taparungkilhon molo adong sian tonga-tonga ni parsaoranta na tarsomong mardosa.
Gabe tarjou hita laho mamodai dibagasan lambok ni roha huhut mamatahon dirinta unang
tarujun. So tung dohot hita gabe manambai boban ni donganta na tarsomongi,
marhite hata na manguhumi. Ai sian i do tarida hatangon ni haporseaonta,
hatangon ni pangalaho/ etika ni hakristenonta.
2. Asa taharingkothon ngolu na marsiamin-aminan songon lampak
ni gaol, marsitungkol-tungkolan songon suhat di robean. Ai ido hataridaan paboa
naung mangolu hita di uhum ni Kristus, i ma uhum na imbaru. Laos ido patuduhon
identitasta na unik, na marasing sian jolma na asing, na so mananda Tuhan i
dope.
Asa
dang marnaloja hita laho patupahon angka na uli, na denggan songon na
hinalomohon ni Tuhan i. Taula pe angka na denggan i, ndang laho pasonanghon
donganta jolma. Sotung madabu hita tu ngolu kemunafikan. Alai laho patulushon
sangkap ni Tuhan i na ingkon ulaonta hombar tu sangkap hatuaonNa. Amen
Post a Comment