MINGGU 10 DUNG TRINITATIS
21
AUGUSTUS 2022
Evangelium
: Jesaya 58:9b-14
Panombaon na Hinalomohon ni Debata
I. Patujolo
Sahat rodi
partingkian nuaeng, torop dope namangatusi panombaon tu Debata holan na somal
taida dohot taula, isara mandohoti parmingguon, mandohoti punguan-punguan
kategorial, ndang mansohot martangiang,
marsaor marhitehon liturgi-liturgi, mangulahon ritus-ritus parugamoon.
Ido umbahen ndang pola songgot rohata, molo adong naringgas marminggu,
partangiang bahkan donatur di huria alai parsidohot dope manegai alam,
tartangkup dibahen KPK, ndang parduli tu angka na masa di humaliangna.
Pangantusion na tung mancai jempek taringot tu panombaon i mambahen ndang
saurdot haringgasonna marminggu tu kepedulianna tua angka parsorion namasa di
na humaliangna. Sai hira na marasing Debatana uju patupa ulaon panombaon tu na
patupa ulaon siganup ari di tonga-tonga ni angka na tinompa. Tudos ma on tu na
masa nuaeng na nigoaranna mabuk ugamo, sai martangiangi alai ndang diboto
lapatan ni tangiangna, sai marminggu alai ndang diantusi lapatan ni
parmingguonna (beribadah tapi tidak tau
apa arti ibadahnya).
II. Sibonsiri
Turpuk ni
jamita on dipasahat tu bangso Israel namangadopi ragam hamaolon niparngoluon
uju baru mulak nasida sian habuangan Babel. Tubu do partontangan di angka
naparsidohot tarbuang tu angka na so dohot tarbuang. Diroha ni angka na dohot
tarbuang, nasida do namanaon pardangolon
di tano habuangan ianggo na so parsidohot sonang do hot di tano nasida.
Kondisi perekonomian ni bangso on
pe nunga tung terpuruk hape tong dope dipaksa nasida laho manggarar beo tu
Persia. Jerusalem tano nasida i pe nunga leleng malengse, ndang adong be manang
aha (puing-puing nama natading). Di bahen i ringkot do nasida, mambangun ngolu mamungka sian dasor na togu
hombar tu lomo ni roha ni Debata. Manadingkon angka ulaon hasomalan ni ompu
nasida, manomba Debata holan alani hinaringkot nasida, sai hira holan
ruhut-ruhut ni panombaon i mambahen nasida daulat nasida di jolo ni Debata, nang pe di
parngoluan siganup ari tong diulahon angka panggosagosaon dohot kekerasan tu
angka natinompa, angka na mora ndang olo mangurupi angka napogos, ndang peduli tu angka na
hurang sipanganon, baliksa diroro nasida do tano ni napogos i songoni nang jabu
nasida jala digosagosa nasida do angka na gale. Panombaon namanghuphupi angka
hajahaton na pinatupa nasida i mambonsiri rimas ni Debata, diuhum ma nasida
laos tarbuang. Turpuk on mangajarhon tu bangso i, molo naeng denggan do ngolu
nasida di Judea dung mulak sian habuangan Babel, ingkon paulahon nasida do
orientasi panombaon dohot pamujian nasida na berpusat tu Debata jala
hataridaanna di relasi na denggan sesama nasida dohot angka natimpo na asing
dohot tu Debata. Parpuasaon ndada holan tangiang sambing mangorom angka hisap
ni roha manang songon sada hasomalan
manang formalitas sambing, marpuaso do alai marbada, marsalisi, mamastapi,
mangasahon gostong ni botohon (58 : 4 – 5). Ai ndang marlapatan haringgason
nasida mangulahon ruhut-ruhut ni parugamoon molo sai parsidohot dope merancang
angka hajahaton tu angka na tinompa ni Debata. Ndang tingkina be nuaeng halak Kristen songon na
daulat, ringgas marminggu, ndang mansohot martangiang hape di ngoluna siganup ari sai manegai angka
tombak, mata mual lan angka na asing i namarpardomuan tu keutuhan ciptaan, mangasahon gostong ni botohon tu angka jolma,
paula so diboto namasa di na humaliangna.
III. Hatorangan
ni Turpuk
Marhitehon turpuk napinasahat ni
panurirang Jesaya, ia panombaon na hinalomohon ni Debata ima:
1. Paholang
Diri Sian Pangarupaon
Hata
‘paholang diri’ dibagasan nats on tasir
sian hata sur, lapatanna padaohon,
paholanghon (menyingkirkan).
Dibagasan konteks ni ayat on, sipaholang on ima ‘pangarupaon’ (kuk). Hata kuk sian hata motah
lapatanna ulaon na menindas,
panggosagosaon (penindasan).
Hata on diuduti, ‘tudutudu ni jari-jari’ dibagasan nats on shelakh sian hata shalakh, namarlapatan
tudutudu (menunjuk). Pandok ni
Wycliffe (2001) hata tudutudu ni jari-jari marlapatan manudu halak na so
marsala. Ellicott’s Commentary for English Readers (2020), mandok tudutudu ni
jari-jari ima ulaon hajahaton na pinatupa ni bangso Israel, manudu (mempersalahkan) halak na so marsala.
‘Panghuling hajahaton’ di bagasan teks on wedabber
awen sian hata dabar namarlapatan
hata, panghataion dan awen lapatanna
hajahaton, masalah, dilapati panghuling naparohon hajahaton. Ayat on
patangkashon ndang dihalomohon Debata panghuling na parohon panggosagosaon tu
halak na so marsala diulahon angka namarsomba tu Debata.
2. Patupa
Ulaon Parasinirohaon
Ulaon parasinirohaon napinangido ni
turpuk on di ayat 10, parjolo, mangalehon asi ni roha tu na male. Hata
‘dilehon’ di bagasan nats on, wetapeq
sian hata puwq, namarlapatan jala dilehon ho, (dalam bentuk perintah)
dilapati do mangalehon, pasahathon, patupahon, paradehon, patuduhon. Hata wetapeq diuduti hata, napsekha sian hata nephesh namarlapatan hosa, tondi, ngolu, hagiot. Alkitab
manerjemahhon hata napsekha ‘apa yang
kau inginkan’, Bibel manurathon ‘asi ni roham’.
Umbuk tu ayat on, patupahon asi ni roha tu ‘na male’, dibagasan nats
on leraeb
sian hata raeb, namarlapatan male,
anturaparon. Paduahon, ‘pasabam roha ni
na dangol’, hata ‘pasabam’ dibagasan nats on tasbia
sian hata saba lapatanna pasombuhon (memuaskan), pabosurhon, mamparrohahon.
Hata ‘roha’ dibagasan nats on wenapesh
sian hata nephesh, namarlapatan hosa, tondi, ngolu, hagiot.
Hata ‘nadangol’ dibagasan nats on naanah sian
hata anah, namarlapatan mardangol,
digosa (ditundukkan). Kedua ulaon
parasinirohaon nadisurathon di turpuk on merupakan parsuruon (perintah) ni
Debata laho ulahonon ni angka na manomba dohot mamuji Debata Debata.
Marragam do ulaon parasinirohaon
dipatupa Tuhanta Jesus uju mangula Ibana di Galilea dohot Judea nang di angka
huta na asing isarana: mangalehon mangan angka natorop, paluahon angka na
tartaban, pamalum angka namarsahit, paluahon angka naginosagosa. Molo tajaha di
barita nauli ni si Lukas, ia ulaon parasinirohaon marhadomuan do tu haroro ni
harajaon ni Debata ima: haluaon, hatigoran, pardamean dohot holong (Lukas 4:
18-19). Manghobasi namale na nienet ni turpuk on ndada holan namangalehon
sipanganon uju male nasida. Ai molo songoni ulaon sangombas do i jala gabe tubu
parsigantungon. Tongon marragam do sibonsiri mambahen adong na so dapot
sipanganon: halosohon mulaulaon, hurang
ni parbinotoan, modal na so adong, sistem na so berpihak isara biaya produksi
timbo,arga pasar ndang stabil. Tu angka sisongoni boi ma dipatupa pelatihan
dohot pangurupion di modal. Na humaduk di tingki naparpudion ndada holan alasan
na di ginjang mambahen adong na so dapot sipanganon alai gumodang do hinorhon
ni panggosagosa ni angka nampuna huaso dohot nampuna modal laho mangaroro
haroroan ni parngoluan ni natinompa ni Debata isara manegai tombak
namampanghorhon tu hasesega ni mata mual gabe dangar ma angka hauma dohot
porlak bahkan masa ma nang mara lung (bencana
alam).
3. Pabinsaron ni Debata do Angka Namangulahon Panombaon Nahinalomohon ni
Debata Marhite
panurirang Jesaya dibagasan turpuk on, dipadanhon Debata do tu hita, molo taula
ulaon panombaon dohot parpuasoon na singkop hinalomohon ni Debata, gabe bangso
na tarbarita, binsar, ditogu-togu jala patimbulon ni Jahowa angka pomparanna.
Boi do idaonta di piga-piga Bangso di portibi on, na so manirang ulaon panombaon tu Debata sian ulaon panggulmitan ni ngolu
siganup ari, binsar do parngoluanna, isarana denggan pendidikan, denggan sarana
hahipason, denggan ekonomi, mamparjuanghon hasintongan, mambela angka napogos.
Adong do bangso na totop manghatahon bangso na religius alai ndang
diharinghothon ulaon namarpardomuan tu ngolu nihajolmaon dohot angka na tinompa
na asing. Boi do hilalaonta di tonga-tonga ni bangsota na so mansohot mandok
bangso na religius alai lam tu bidangna alam na sega, lam mangumbakbak do
korupsi, kekerasan, ketidakadilan dohot panggosagosaon lam patar
marluatluat. Padan ni Debata tu angka
napatupa ulaon panombaan dohot pamujion na hinalomohon ni Debata umbuk tu
turpuk (ayat 10-14), i ma:
- Binsar
hatiuron nasida di bagasan haholomon (ayat
9b)
-
Hagolapon nasida tudoshon hos ni ari (ayat 10)
- Togutoguon ni
Jahowa nasida gabe togu di angka inganan na rahar, jagar tudoshon porlak na
siniram, songon mual na so dung marsik (ayat 11 & 14)
- Tarbahen ni
pinompar nasida pajongjong ngolu nasida gabe tarbarita songon sada bangso na
paulion angka pasipasi sian narobi, patindanghon angka ojahan marsundut-sundut,
sipauli angka riga, sitotas angka dalan balobung asa hainganan (ayat 12).
Padan napinasahat ni Debata di turpuk on, mancakup kesejahteraan di tonga-tonga ni masyarakat marhitehon panombaon na hinalomohon ni Debata. Di ulaon panombaon na sintong ido patar (terwujud) ulaon shalom di tonga-tonga ni parngoluon. Boi dohonon namanomba Debata gabe agen panggonopi parpadanan. Namarlapatan do i dilehon do partingkian tu jolma i laho parsidohot secara aktif mewujudkan kesejahtraan di tonga-tonga ni portibi on di napajongjong parngoluon ni sada bangso gabe bangso natarbarita, maju nampuna fasilitas dohot sistem na mansai togu jala denggan.
IV. Hahonaan/ Panutup
Ndang boi hungkupanta panombaon tu Debata memegang peranan sentral dibagasan ngolu ni halak na porsea. Mago do hakekat ngolu ni halak na porsea molo so adong panombaon, alai sahat tu tingki on, ndang haru singkop dope pangantusion dohot panghangoluhononta taringot panombaon i. Nang pe sai disoarahon panombaon patupa hubungan vertikal tu Debata marhitehon ruhut-ruhut ni parugamoon sekaligus mewujudkan nilai-nilai sosial dan etis dibagasan ngolu bersama. Alai torop dope na mangalapati panombaon i seputaran liturgi, parmingguon, ritus, parsaoran dohot dongan sahaporseaon. Hape panombaon i sandiri mencakup cara hidup dohot parbue hasintongan di bagasan parngoluon. Namarlapatan ma i, saurdot do haringgason patupa ulaon ritus manang ruhut-ruhut ni parugamoon dohot pambahaenan di ngolu siganup ari. Konsep spiritualitas na fokus tu diri sandiri dohot Debata alai manghalupahon pambahenan na hombar tu parngoluan na tinompa ni Debata lam padaohon jolma sian ulaon parasinirohaon, hasintongan, kepedulian dohot pembebasan. Ibadah (panombaon) nahinalomohon ni Debata manontuhon kualitas ngolu di sude panggulmiton ni ngolu.
Post a Comment